20 december 2023 Negin Mirzaghavam

Toegankelijkheid natuurgebieden met een rolstoel

De toegankelijkheid van natuurgebieden werd door de vele regen van de laatste maanden van 2023 op de proef gesteld. Op veel plaatsen was het niet alleen met rolstoelen onmogelijk om de natuur in te gaan. Natuurliefhebbers en ook wandelaars hadden met een beperkte toegankelijkheid te maken. In het rivierengebied maar ook daarbuiten in beekdalen, in het plassengebied en in veel polders was er hoog water. Het gevolg was dat iedereen met of zonder rolstoel door de beperkte toegankelijkheid niet van de natuur kon genieten. Toch was het hier en daar wel mogelijk om in hoger geleden gebieden met name op de zandgronden, ook met een rolstoel er tussen de buien op uit te trekken. Ook dan bleek dat mensen met een gewone standaard rolstoel toch veel last hadden van de modder en het natte zand. Gebruikers van strandrolstoelen en terreinrolstoelen konden in dergelijke toegankelijke gebieden wel naar buiten.

Dit ongewoon vele water heeft veel mensen veel geleerd over de toegankelijkheid en het beheer en onderhoud van (rolstoel)paden. Rolstoelpaden werden vanwege de weersomstandigheden en de (te) drassige en modderige wandelpaden veel gebruikt door wandelaars en ook fietsers. Dat maakte voor de rolstoelgebruikers waarvoor deze rolstoelpaden bestemd zijn, in een enkel geval zelfs de natuur minder toegankelijk. In een enkel geval leidde dit zelfs tot conflicten omdat onder andere fietsers vonden dat rolstoelgebruikers uit de weg moesten gaan. Rolstoelpaden werden dus in deze natte periode veel intensiever gebruikt maar niet voor de doelgroep rolstoelgebruikers om de natuur toegankelijker te maken. Dit toonde dus aan dat betere markeringen van de rolstoelpaden met daarbij wellicht zelfs gebods- of verbodsborden wenselijk zijn. Overigens moet de rolstoelgebruiker daarvan geen wonderen verwachten. Het is bekend dat er in de natuur te weinig tijd besteed kan worden door politie en bijzondere opsporingsambtenaren om regelmatig misbruik van rolstoelpaden te controleren. Rolstoelpaden maken de natuur toegankelijker en daarvan maakt ook de wandelaar graag gebruik.

Door de vele regen en hoge waterstanden zijn veel waterlopen, beken, riviertjes, vaarten, vennen, plassen buiten de oevers getreden. Daardoor werd niet alleen de toegankelijkheid van paden voor rolstoelgebruikers in de directe omgeving daarvan belemmerd. Die stonden immer helemaal of bijna helemaal onder water.  Ook bleek dat bruggen, knuppelpaden en vlonderpaden extra problemen gingen geven. Door al het water werden deze extra glibberig en werden daardoor zelfs gevaarlijk als deugdelijke relingen ontbraken. Het is om die reden rolstoelgebruikers af te raden om in periodes van veel regen van knuppelbruggen en vlonderpaden, die juist bedoeld zijn om de natuur toegankelijk te maken, te gebruiken. In Duitsland zijn er in natuurgebieden voor rolstoelgebruikers vlonderpaden aangebracht om de natuur toegankelijk te maken in bijvoorbeeld natte hoogveengebieden. Deze rolstoelvriendelijk omdat ze niet alleen een reling hebben maar ook omdat er op de zijkanten hogere planken of houten balken zijn aangebracht. Daardoor kan geen enkele rolstoel er via de zijkanten vanaf rijden. Om de goede toegankelijkheid voor rolstoelgebruikers extra duidelijk te maken is met bordjes vermeld ‘barrierefrei’. Onder andere in de Duitse Eifel zijn dergelijke mooie paden te vinden die een goed voorbeeld zijn op welke manier ook in natte omstandigheden de toegankelijkheid van natuurgebieden met een rolstoel veilig kan zijn.